Afgelopen week stond er in Trouw een artikel over paardensport, naar aanleiding van Jumping Amsterdam. Media als Horses.nl reageerden er op door te zeggen dat “deze man geen podium zou moeten krijgen”. Later verscheen er een petitie voor het opstarten van een eerlijk debat.
Het deed me wat.
De afgelopen 25 jaar heb ik mogen genieten van de paardensport. Dat begon op de rijvereniging met de pony’s, later startte ik mijn eigen paarden in de breedtesport en weer een tijdje later liep ik als groom mee in de internationale topsport. Ik mag denk ik zeggen dat ik veel heb gezien en heb meegemaakt. De paardensport gaat me echt aan het hart.
Maar.
Ik denk dat we wel moeten beginnen met toegeven dat de sector het de afgelopen jaren niet zo best heeft gedaan. We hebben paarden behandeld als fietsen met haar, en veel ruiters doen dat op de dag van vandaag nog steeds. Met veel liefde hoor, dat zeker! Maar daar wordt het voor een paard niet per se heel veel beter van.
Zolang we het normaal vinden dat sportpaarden 20 uur per dag of meer in stallen staan waarin de enige beweging die ze krijgen het omdraaien naar hun waterbak is, zullen er negatieve artikelen gepubliceerd worden. En terecht!
Want wees nu eens heel eerlijk: wat is nu eigenlijk daadwerkelijk het verschil tussen een shetlander en een sportpaard? Of, misschien voor sportmensen een betere vergelijking: een KWPN’er die bij een amateur-ruiter bosritjes maakt of een KWPN’er die naar de Olympische Spelen gaat?
Ik kan je heel snel vertellen: er is geen verschil.
De basisbehoeften van die shetlander of dat recreatie-paard zijn echt precies hetzelfde dan die van dat sportpaard. Allemaal hebben ze behoefte aan sociaal contact, vrije beweging, onbeperkt ruwvoer en goede voeding. Nu heeft de shetlander misschien andere voeding nodig dan een topsport-paard maar het idee is eigenlijk hetzelfde. Ze hebben allebei behoefte aan gezonde voeding passend bij hun situatie.
Als we kijken naar het wezen paard, naar waar die vandaan komt en hoe die ontwikkeld is, dan zien we misschien meer spektakel in de bewegingen, meer temperament, meer doorzettingsvermogen. Maar de basis van dat paard is niet veranderd. Nog steeds is het een kuddedier, nog steeds produceert zijn maag zoveel maagzuur wat hij moet neutraliseren door de hele dag door kleine beetjes te eten, nog steeds is zijn fysieke gestel erop gebouwd om veel te bewegen. Veel en veel meer dan dat uurtje onder het zadel, die geestdodende rondjes in die veel te kleine stapmolen of dat rondscharrelen in een paddockje van een paar vierkante meter.
Heel veel sportpaarden worden behandeld als fietsen met haar. Ze worden uit de stal gehaald als ze voor ons van nut zijn, en als we er mee klaar zijn zetten we ze terug. Niet omdat we niet heel veel van ze houden, maar omdat we het zo gewend zijn . Omdat we onze overtuiging dat dit de enige manier is om sportpaarden te houden maar niet willen loslaten. Omdat we roepen dat iedereen die zegt dat het wel degelijk anders moet een dierenactivist is of op een andere manier totaal geen verstand heeft van paarden. De sector is gekomen met maatregelen, maar wat voor maatregelen. Paarden mogen nu geen 24 uur meer op stal staan maar 20! Absurd! Wat maakt het nou echt voor verschil? 4 uur per dag minder naar die betonnen muur kijken, maar dus nog steeds 20 uur per dag dat wel moeten doen. Ik kan er alleen maar ontzettend verdrietig van worden, want voor een paard is het gewoon geen verbetering.
We moeten af van individuele huisvesting voor paarden. Ook voor sportpaarden. We moeten af van het idee dat het dieren zijn die we in bubbeltjesfolie moeten wikkelen omdat ze ons anders misschien geen plezier meer kunnen doen. We moeten weer gaan kijken naar het wezen wat we in die stal zetten en waar we uren per dag niet meer naar omkijken. Ja, veel paarden krijgen meerdere voerbeurten, mogen een keer in de stapmolen, worden een keer aan de hand gestapt, gereden of gelongeerd. Maar ze hebben geen keuzevrijheid! Ze kunnen niet kiezen wie hun buurman is, of waar ze willen staan of met wie ze willen spelen. Ze hebben geen vrije tijd, want in die vrije tijd staan ze opgesloten in een hok met stro of krullen omdat mensen denken dat dit zo lekker knus is. Een dier dat vanuit zijn natuur 16 uur per dag eet, daarbij tegelijkertijd ook beweegt en zo soms wel 40 kilometer per dag aflegt, sluiten we op in een betonnen box waardoor hij totaal geen natuurlijk gedrag meer kan vertonen. Dat kan niet alleen anders, dat moet anders!
En ik durf te zeggen dat het ook echt anders kán. Omdat wij het al heel wat jaren anders doen. Omdat onze sportpaarden, ook de paarden die internationale topsportwedstrijden liepen zoals de Paralympische Spelen, anders worden gehuisvest. Omdat wij na tien jaar heel hard durven roepen: wij willen nooit meer anders. Onze paarden willen nooit meer anders. En ja, daar ging een heel proces aan vooraf. Het was niet altijd makkelijk. Maar kom niet aan met: het kan niet, het werkt niet, een sportpaard zit zo niet in elkaar. Kom in plaats daarvan eens kijken, praten, ervaren. Stel ons vragen, kom eens langs voor een rondleiding. Misschien ben je al heel ver, of misschien sta jij nog op het punt waarop je roept dat het echt niet kan, sportpaarden niet op stal houden. Maar dat, en hoe, het anders kan, laten wij je heel graag zien.